VERGİ DAİRESİNİN KARA LİSTESİNE GİRME VE ÇIKMA ESASLARI HAKKINDA

KDV kanunun yayımlandığı 25/10/1984 tarihinden itibaren bir takım kötü niyetli tüzel ya da gerçek kişiler nihai tüketicilerden hazineye ödemek zorunda oldukları tahsil ettikleri vergileri ödememek, ödendi ise geri almak için türlü yollar denemektedirler. Vergi idaresi her dönem, yeni yasa dışı, yolsuz yöntemleri tespit ettikçe bu yöntemlere karşılık verecek çözüm yolları aramaktadır. Özellikle seksenli yıllardan itibaren dışa açık bir ekonomi politikası izlenmesi ve halen ülkemizde ihracatın önemli ölçüde desteklenmesi sebebiyle vergi yolsuzluklarının büyük bir kısmı KDV iadelerinde gerçekleşmektedir. Vergi idaresi bu yolsuzlukları önlemek adına "özel esaslar" adı altında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen mükellefler ile bu mükelleflerden mal ya da hizmet alan mükellefleri takip ederek haksız İade alınmasını önlemeye çalışmaktadır. Her ne kadar amaç kamunun menfaatini korumak olsa da uygulanan bu kara liste yöntemi mükellefler tarafından olduğu gibi yargı organlarınca da yasal bulunmayıp eleştiri konusu olmaktadır. Makalemizin konusunu; özel esaslara hangi mükelleflerin gireceği, özel esaslar tablosundan hangi şartların sağlanması durumunda çıkılacağı, özel esaslardan en hızlı çıkma yolunun ne olduğu konuları oluşturmaktadır.

Hangi Durumlarda Firma Özel Esaslara Alınır?

Hangi mükelleflerin bu listeye dahil olacağı KDV Genel Uygulama Tebliğinde belirtilmiştir.

- Sadece sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdikleri vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen raporlarla tespit edilenler (Vergi Usul Kanunu Mad. 153/A),

- Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme fiiline iştirak eden mükellefler de dâhil olmak üzere sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme ya da kullanma konusunda haklarında “olumsuz rapor” veya “olumsuz tespit” bulunan mükellefler,

-Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme konusunda haklarında “olumsuz rapor” bulunan mükelleflerin raporun ait olduğu dönemdeki ortakları, kanuni temsilcileri, bunların kurdukları veya ortak oldukları mükellefler ile kanuni temsilcisi oldukları mükellefler,

-Haklarında beyanname vermeme, defter ve belge ibraz etmeme ve adresinde bulunamama konusunda tespit bulunan mükellefler,

-Haklarında KDV yönünden ihtiyati tahakkuk veya ihtiyati haciz uygulanan mükellefler. 

Özel esaslar  Listeden nasıl Çıkılır ?

a)  SMİYB düzenleme olumsuz raporuyla özel esaslara tabi tutulan mükellefler, aşağıda sayılan şartlardan birisinin gerçekleşmesi halinde genel esaslara dönerler:

SMİYB düzenleme fiiline ilişkin olarak düzenlenen raporlara dayanılarak yapılan tarhiyatın yargı kararları ile terkin edilmesi, yapılan tarhiyatları (kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizi dâhil) ödemeleri veya tamamına teminat göstermeleri, özel esaslar kapsamına alınılan dönemi takip eden vergilendirme döneminden itibaren bu süre içerisinde başka bir olumsuzluk olmaması kaydıyla, sahte belge düzenleme fiilinde beş yıl, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme fiilinde dört yıl geçmesi.

b) SMİYB kullanma olumsuz raporuyla özel esaslara tabi tutulan mükellefler, aşağıda sayılan şartlardan birisinin gerçekleşmesi halinde genel esaslara dönerler:

Haklarında sahte belge kullanılmasına yönelik olumsuz rapor bulunan mükelleflerin söz konusu belgeleri indirim hesaplarından çıkarmak suretiyle beyanlarını düzeltmeleri, kullanma raporları üzerine yapılan tarhiyatın yargı kararıyla terkin edilmesi, SMİYB kullanma raporlarında tarhı öngörülen vergi ve buna ilişkin olarak hesaplanacak gecikme faizi ile kesilmesi istenen cezanın ödenmesi veya bunların tamamı için teminat gösterilmesi, özel esaslar kapsamına alınılan dönemi takip eden vergilendirme döneminden itibaren sahte belge kullanma fiilinde dört yıl, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinde üç yıl geçmesi.

Özel Esaslara Tabi Mükelleflerin İade Talepleri

Haklarında sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzen­lediği veya kullandığı konusunda olumsuz rapor bulunanların iade talepleri,

– Sahte belge düzenleyenler için beş kat,

– Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleyenler için ise dört kat

– Sahte belge kullanımında dört kat,

– Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanımında ise üç kat,

teminat karşılığında yerine getirilir.

Yargı Yoluyla Özel Esaslar Listesinden Çıkma

Vergi mahkemeleri; idarenin mükellefleri bu şekilde kategorize edebilmelerine olanak sağlayan hiçbir yasal düzenlemenin bulunmadığını ayrıca Anayasa’da da buna izin veren bir hükmün yer almadığını belirterek, bu şekilde yasal dayanağı olmadan yapılacak bir sınıflandırmanın, vergi barışını bozucu etki yaratacağı gibi Anayasa’da güvence altına alınan temel kişi hak ve hürriyetlerine de aykırılık teşkil edeceğinden yapılan bu idari işlemin iptaline karar vermektedir. Özel esaslar listesinde için en net ve kısa çözüm, yargıya müracaat ederek idarenin bu işlemi ile ilgili yürütmeyi durdurma talepli olarak dava açmak olacaktır.

RAHMİ ÇELİK

ODA DANIŞMANI